WOP
6 listopada 2021
Temat: Kultura polska doby romantyzmu (podręcznik s. 70-73)
Temat: Kultura polska doby romantyzmu
(podręcznik s. 70-73)
Kultura polska po utracie niepodległości
Mecenasami kultury były rody arystokratyczne: Czartoryscy, Lubomirscy, Potoccy, Działyńscy,
Raczyńscy.
W salonach artystycznych w większych miastach propagowano polską literaturę, muzykę i sztukę.
Romantyzm – prąd ideowy, literacki i artystyczny, który ukształtował się na przełomie XIX i XX w. w
Wielkiej Brytanii i Niemczech.
Raczyńscy.
W salonach artystycznych w większych miastach propagowano polską literaturę, muzykę i sztukę.
Romantyzm – prąd ideowy, literacki i artystyczny, który ukształtował się na przełomie XIX i XX w. w
Wielkiej Brytanii i Niemczech.
Cechy romantyzmu
- odrzucenie oświeceniowego realizmu (głównym źródłem poznania jest rozum ludzki),
- kierowanie się emocjami,
- wiara w siłę uczuć i wyobraźnię,
- czerpanie inspiracji z tradycji ludowych oraz kultury średniowiecza,
- położenie nacisku na wolność.
Ośrodkami polskiego romantyzmu było Wilno i Warszawa, a po powstaniu listopadowym – Paryż.
Przedstawiciele polskiego romantyzmu
Adam Mickiewicz literatura - poezja: Pan Tadeusz, Dziady, Konrad Wallenrod, Ballady i
romanse
Juliusz Słowacki literatura - poezja: Grób Agamemnona, Arab, Oda do wolności, Lila
Weneda
Fryderyk Chopin muzyka: polonezy, mazurki, etiudy np. etiuda rewolucyjna,
koncerty.
Stanisław Moniuszko muzyka opery: Straszny dwór, Halka, operetki, balet Monte
Christo, pieśni
Piotr Michałowski malarstwo Bitwa: pod Samosierrą, Rajtar, Napoleon na koniu
Artur Grottger malarstwo: Polonia, Lithuania, Wojna, Warszawa
Adam Mickiewicz literatura - poezja: Pan Tadeusz, Dziady, Konrad Wallenrod, Ballady i
romanse
Juliusz Słowacki literatura - poezja: Grób Agamemnona, Arab, Oda do wolności, Lila
Weneda
Fryderyk Chopin muzyka: polonezy, mazurki, etiudy np. etiuda rewolucyjna,
koncerty.
Stanisław Moniuszko muzyka opery: Straszny dwór, Halka, operetki, balet Monte
Christo, pieśni
Piotr Michałowski malarstwo Bitwa: pod Samosierrą, Rajtar, Napoleon na koniu
Artur Grottger malarstwo: Polonia, Lithuania, Wojna, Warszawa
Polski mesjanizm – przekonanie, że naród polski jest wyjątkowy, a jego zadaniem jest wyzwolenie
świata od zła, zbawienie ludzkości i objęcie przywództwa duchowego ludzkości.
Polska Mesjaszem narodów.
świata od zła, zbawienie ludzkości i objęcie przywództwa duchowego ludzkości.
Polska Mesjaszem narodów.
Początki badań historii Polski – wybitnym historykiem tego okresu był Joachim Lelewel. ___________________________________________________________________
„Solidarność” i jej bohaterowie - powtórzenie materiału
Solidarność - poczucie wspólnoty, popieranie innych osób dla osiągnięcia tego samego celu.
Związek zawodowy – organizacja zrzeszająca pracowników, powołana w celu obrony ich praw.
1980 – zarejestrowanie związku zawodowego „Solidarność”
Strajk - protest pracowników polegający na wstrzymaniu się od obowiązków zawodowych.
Dla chętnych, którzy chcą się dowiedzieć więcej o czasach Solidarności:
Solidarność - poczucie wspólnoty, popieranie innych osób dla osiągnięcia tego samego celu.
Związek zawodowy – organizacja zrzeszająca pracowników, powołana w celu obrony ich praw.
1980 – zarejestrowanie związku zawodowego „Solidarność”
Strajk - protest pracowników polegający na wstrzymaniu się od obowiązków zawodowych.
___________________________________________________________________
23 października 2021
Temat: Wiosna Ludów na ziemiach polskich
(podręcznik s. 66-69)
Na co będę zwracać uwagę:
- wydarzenia Wiosny Ludów na ziemiach polskich,
- uwłaszczenie chłopów w zaborze austriackim,
- udział Polaków w europejskiej Wiośnie Ludów.
Wiosna Ludów – seria ludowych zrywów rewolucyjnych i narodowych, jakie miały miejsce w Europie w latach 1848–1849.
Wiosna Ludów na ziemiach polskich
- Powstanie krakowskie w 1846 r., utworzenie Rządu Narodowego
Manifest do narodu polskiego – wezwanie do walki oraz obietnica nadania chłopom ziemi i zniesienia pańszczyzny
Powstanie spotkało się z bardzo słabym poparciem społecznym i upadło
Likwidacja Rzeczpospolitej Krakowskiej – wcielenie do Austrii
Rabacja galicyjska – antyszlachecki bunt chłopów w Galicji – luty 1846 r.
– chłopi byli podburzeni przez władze austriackie i wykorzystani do tłumienia powstania krakowskieog
– ofiarą rzezi galicyjskiej padło ponad 1000 osób
– jednym z przywódców rabacji galicyjskiej był Jakub Szela
Wiosna Ludów w Wielkopolsce
utworzenie Komitetu Narodowego i oddziałów wojska polskiego – Ludwik Mierosławski
Umowa Komitetu Narodowego z władzami pruskimi w Jarosławcu – 11 IV 1848 r.
– przywrócenie autonomii w części Wielkiego Księstwa Poznańskiego
– ograniczenie liczby żołnierzy do 3 tys. i rozmieszczenie ich w trzech obozach wojskowych
Złamanie umowy przez stronę niemiecką – przystąpienie do likwidacji polskich obozów
– przemianowanie Wielkiego Księstwa Poznańskiego na Prowincję Poznańską
Wiosna Ludów w zaborze austriackim
wzrost nastrojów rewolucyjnych w Galicji
– tworzenie Komitetów Narodowych
– tworzenie Gwardii Narodowej
Gubernator Franciszek Stadion ogłosił zniesienie pańszczyzny – 22 IV 1848 r.
– chłopi otrzymali użytkowana przez siebie ziemię na własność
– odszkodowanie dla ziemiaństwa za utracone powinności feudalne miało wypłacić państwo
– utrzymano serwituty, czyli prawo do korzystania z należących do panów łąk i lasów
Rozbrojenie Gwardii Narodowej i stłumienie ruchów rewolucyjnych przez władze austriackie
Udział Polaków w Wiośnie Ludów
powstanie polskiego legionu we Włoszech – Legion Mickiewicza
udział gen. Józefa Bema w powstaniu węgierskim
______________________________________________________________________
16 października 2021
Temat: Ziemie polskie po powstaniu listopadowym
Na co będę zwracać uwagę:
- represje po powstaniu listopadowym,
- działalność spiskową na ziemiach polskich w latach 30. i 40. XIXw,
- przyczyny i skutki powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej.
1. Ziemie polskie po powstaniu listopadowym
a) zabór rosyjski – zniesiono niezależność Królestwa Polskiego i represjonowano ludność polską
(zobacz skutki Powstania Listopadowego)
b) zabór pruski
- represje wobec Polaków, którzy brali udział w powstaniu – więzienie, konfiskata majątków,
- ograniczenie autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego:
- zlikwidowano urząd namiestnika; utworzono urząd naczelnego prezesa, którym został
Eduard Flottwell, który rozpoczął germanizację,
- język niemiecki stał się językiem urzędowym,
c) zabór austriacki – ograniczono autonomię Wolnego Miasta Krakowa, do którego wprowadzono
wojska austriackie.
2. Działalność spiskowa po powstaniu listopadowym
Na ziemiach polskich działali emisariusze organizacji emigracyjnych, którzy zakładali organizacje
konspiracyjne, których celem było przygotowanie trójzaborowego powstania.
3. Powstanie krakowskie 1846 r. i rabacja galicyjska
a) Emisariusze TDP przygotowywali powstanie, które miało wybuchnąć jednocześnie w trzech
zaborach. Przed wybuchem powstania aresztowano wielu spiskowców, dlatego powstanie
wybuchło jedynie w Rzeczypospolitej Krakowskiej.
b) Tuż przed powstaniem w 1846 r. w Galicji wybuchło powstanie chłopskie zwane „rabacją
galicyjską”, na czele której stanął Jakub Szela. Chłopi podburzeni przez władze austriackie
wystąpili przeciwko szlachcie, która szykowała się do powstania.
c) W Krakowie powstanie wybuchło zgodnie z planem 21/22.02.1846 r. Utworzono Rząd Narodowy,
który ogłosił Manifest. Głosił: równość wobec prawa, uwłaszczenie chłopów, pomoc społeczną dla
najuboższych mieszkańców miast.
d) Powstanie zostało stłumione przez armię austriacką po kilku dniach. Podczas powstania zginął
Edward Dembowski, który dowodził powstańcami.
e) Skutki powstania – zlikwidowano Wolne Miasto Kraków i wcielono do Austrii. Język niemiecki
wprowadzono do szkół i urzędów.
_________________________________________________________________
9 października 2021
Temat: Wielka Emigracja
Na co będę zwracać uwagę:
- przyczyny zjawiska zwanego Wielką Emigracją,
- działalność Polaków na emigracji,
- główne obozy polityczne powstałe na emigracji.
Wielka Emigracja była zróżnicowana pod względem politycznym
Hotel Lambert - program konserwatywno-liberalny, czołowym przywódcą był książę Adam Jerzy Czartoryski
– działalność dyplomatyczna główną drogą odzyskania niepodległości
– odbudowa Rzeczypospolitej w granicach przedrozbiorowych
– odbudowana Rzeczpospolita miała być monarchią konstytucyjną
– wprowadzenie w sposób ewolucyjny reform społecznych
Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP) - program republikańsko-demokratyczny, jednym z czołowych działaczy był Ludwik Mierosławski
– plan trójzaborowego powstania
– uwłaszczenie chłopów
– odbudowa Rzeczypospolitej w granicach przedrozbiorowych
– odbudowana Rzeczpospolita miała być republiką
Gromady Ludu Polskiego, jedyne duże ugrupowanie działające w Anglii - program radykalny
– zniesienie podziałów stanowych
– zniesienie prywatnej własności
– oddanie ziemi w ręce ludu
Kultura polska na emigracji: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Norwid, Fryderyk Chopin
_____________________________________________________________________
2 października 2021
Temat: Powstanie Listopadowe
Na co będę zwracać uwagę:
- przyczyny wybuchu powstania listopadowego,
- rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego,
- ruchy spiskowe w Królestwie Kongresowym.
Wybuch powstania listopadowego
Wpływ sytuacji międzynarodowej na wzrost dążeń niepodległościowych w Królestwie Polskim
- odzyskanie niepodległości przez Grecję
- zwycięstwo rewolucji lipcowej we Francji
- odzyskanie niepodległości przez Belgię
Sytuacja w Królestwie Polskim przed wybuchem powstania
- dążenie cara Mikołaja I do pozbawienia Królestwa Polskiego autonomii
- fala aresztowań członków tajnych stowarzysz
- łamanie praw gwarantowanych przez konstytucję
- obawy, że car wykorzysta wojsko Królestwa Polskiego do tłumienia powstania w Belgii
Postawy Polaków wobec zaborcy
– pokolenie starsze, pamiętające klęskę Napoleona, nie wierzyło w sukces powstania i było mu przeciwne
– pokolenie młodsze, które nie doświadczyło klęski dążyło do wybuchu powstania
Sprzysiężenie Podchorążych
– zostało utworzone przez Piotra Wysockiego w 1828 r.
– powstało w Szkole Podchorążych Piechoty
– miało na celu doprowadzenie do wybuchu antyrosyjskiego powstania zbrojnego
Wybuch powstania - Noc Listopadowa – 29/30 listopada 1830 r.
– atak spiskowców na Belweder
– atak spiskowców na Arsenał
– ucieczka księcia Konstantego
– wycofanie się z Warszawy wojsk rosyjskich
– starcia uliczne powstańców z oddziałami polskimi, które dochowały wierności carowi
– śmierć kilku generałów, którzy odmówili udziału w powstaniu
– włączenie się do walki ludności Warszawy i opanowanie przez powstańców kluczowych punków stolicy
Władze powstania
– działalność sejmu Królestwa Polskiego
– władzę wykonawczą objęła Rada Administracyjna – w jej skład wszedł –Joachim Lelewel
5 grudnia 1830 r. gen. Józef Chłopicki ogłosił się dyktatorem powstania – dążył do jego szybkiego zakończenia
25 stycznia 1831 r. – sejm ogłosił detronizację cara Mikołaja I
Rada Administracyjna została przekształcona w Rząd Narodowy z księciem Adamem Czartoryskim na czele.
_________________________________________________________________________
18 września 2021
Temat: W Królestwie Polskim
Na co będę zwracać uwagę:
- ustój Królestwa Polskiego,
- rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego,
- ruchy spiskowe w Królestwie Kongresowym.
Ustrój Królestwa Polskiego (tzw. Kongresówki)
Królestwo Polskie było związane z Rosją unią personalną
Car Aleksander I nadał Królestwu liberalną konstytucję
Car Rosji jako król Polski miał prawo składać projekty ustaw, sprawował władzę wykonawczą i wojskową, kierował polityką zagraniczną
Namiestnik zastępował króla podczas jego nieobecności w Warszawie. Pierwszym namiestnikiem został gen. Józef Zajączek
Królestwo Polskie posiadało własną armię, którą dowodził wielki książę Konstanty.
Konstytucja gwarantowała wolność osobistą oraz swobodę wyznania, słowa i druku.
Życie gospodarcza w Kongresówce
W rolnictwie dominowała gospodarka folwarczno-pańszczyźniana
– główną formą organizacyjną był folwark pańszczyźniany
– chłopi byli tylko użytkownikami ziemi i odrabiali pańszczyznę
Powstały pierwsze polskie instytucje kredytowe: Towarzystwo Kredytowe Polskie (1825 r.) i Bank Polski (1828 r.)
W Łodzi rozwijało się włókiennictwo.
Na gospodarkę Kongresówki ogromy wpływ wywarł Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki
Stanisław Staszic przyczynił się do rozwoju przemysłu
Kultura i edukacja w zaborze rosyjskim
Rozwojowi przemysłu służyła Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach
Stanisław Kostka Potocki przeprowadził reformę szkolnictwa
W 1816 r. w Warszawie powstał uniwersytet
Dużą rolę odgrywało Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Powstanie opozycji w Królestwie Polskim
Przyczyną powstania opozycji było łamanie przez cara konstytucji
– wprowadzenie cenzury
– rozbudowa tajnej policji
Sytuacja pogorszyła się po wstąpieniu na tron Mikołaja I – 1825 r.
Przywódcami opozycji legalnej byli Wincenty i Bonawentura Niemojowscy
Organizacje konspiracyjne i spiskowe
Stowarzyszenia studenckie: Towarzystwo Filomatów (Tomasz Zan i Adam Mickiewicz) iTowarzystwo Filaretów
Działalność Waleriana Łukasińskiego
– założył Wolnomularstwo Narodowe
– założył Towarzystwo Patriotyczne
– Walerian Łukasiński wkrótce został uwięziony
Piotr Wysocki w 1828 r. utworzył Sprzysiężenie Podchorążych
_____________________________________________________________
11 września 2021
Temat: Po upadku Księstwa Warszawskiego
Na co będę zwracać uwagę:
- podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim
- ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa
Podział ziem polskich po Kongresie Wiedeńskim:
- Królestwo Polskie - kontrolowane przez Rosję i połączone z nią formalnie
- Wielkie Księstwo Poznańskie - kontrolowane przez Prusy
- Rzeczpospolita Krakowską (Wolne Miasto Kraków)
Rzeczpospolita Krakowska
Obszar autonomiczny pod protektoratem trzech zaborców
Ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej regulowała konstytucja
– władzę ustawodawczą stanowił jednoizbowy sejm
– władzę wykonawczą sprawował Senat Rządzący
– obowiązywała równość wobec prawa i niezależność sądownictwa
Wielkie Księstwo Poznańskie
– posiadało ograniczoną autonomię
– utworzono urząd namiestnika – pierwszym był Antoni Radziwiłł
– silną władzę posiadał naczelnik prowincji
– w 1824 r. utworzono sejm prowincjonalny
– Polacy posiadali swobodę posługiwania się językiem polskim
Sytuacja gospodarcza
Główną gałęzią gospodarki było rolnictwo.
Fryderyk Wilhelm przeprowadził uwłaszczenie chłopów – 1823 r.
Chłopi mogli wykupić użytkowaną przez siebie ziemię.
Nastąpił szybki rozwój rolnictwa w Wielkopolsce.
Kultura
W 1825 r. wprowadzono obowiązek szkolny.
Bogaci ziemianie fundowali instytucje kulturalne:
- Raczyńscy utworzyli bibliotekę w Poznaniu
- Działyńscy gromadzili w Kórniku zabytki i książki
Sytuacja Polaków w zaborze austriackim
Galicja była zacofana pod względem gospodarczym
– istniały wielkie majątki ziemiańskie i małe gospodarstwa chłopskie
– uwłaszczenie chłopów nastąpiło w 1848 r.
– przemysł praktycznie nie istniał
W 1817 r. we Lwowie powstał Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
____________________________________________________________
4 września 2021
Temat: Kongres wiedeński i jego postanowienia
Na co będę zwracać uwagę:
- Dlaczego kongres wiedeński został zwołany.
- Jakie decyzje na nim podjęto.
Upadek Napoleona Bonaparte
- w 1813 r. armia Napoleona poniosła klęskę pod Lipskiem
- po wkroczeniu wojsk koalicji do Paryża Napoleon abdykował
- został zesłany na wyspę Elbę
- na tronie francuskim zasiadł Ludwik XVIII
W 1814 r. w Wiedniu został zorganizowany kongres. Jego zadaniem miała być budowa nowej ładu politycznego w Europie. Na kongresie kluczową rolę odgrywali przedstawiciele mocarstw:
– Austrii (cesarz Franciszek I i minister Klemens Metternich)
– Rosji (car Aleksander I)
– Prus (król Fryderyk Wilhelm III)
– Francji (minister Charles Tallerand)
– Anglii (minister Robert Steward Castlereagh)
Nowy ład polityczny miał się opierać na trzech zasadach:
– restauracji
– legitymizmu
– równowagi europejskiej
„Sto dni Napoleona”
Napoleon Bonaparte uciekł z Elby i rozpoczął nową wojnę. Został pokonany w bitwie pod Waterloo – 1815 r. Po ponownej abdykacji został osadzony na wyspie Św. Heleny.
Na kongresie wiedeńskim zapadły decyzje dotyczące zmian granic
Francja wróciła do swoich granic sprzed rewolucji
Prusy otrzymał Nadrenię, Westfalię i część Pomorza
utworzone przez Napoleona Królestwo Włoch zostało zlikwidowane:
– odtworzono Państwo Kościelne
– utworzono Królestwo Obojga Sycylii (Piemont)
– utworzono Królestwo Sardynii
Państwa niemieckie utworzyły Związek Niemiecki
Belgia została połączona z Holandią w Królestwo Zjednoczonych Prowincji
W wyniku podziału Księstwa Warszawskiego powstały:
– Królestwo Polskie
– Wielkie Księstwo Poznańskie
– Rzeczpospolita Krakowska
Na kongresie wiedeńskim zostało utworzone Święte Przymierze przez Rosję, Austrię i Prusy, a później dołączyły inne państwa. Celem Świętego Przymierza była walka z ruchami rewolucyjnymi.
Notatki - źródło: https://www.e-historia.com.pl
